Legionella is voor veel mensen vaak nog een vaag gegeven. Niet iedereen weet wat het is en wat het precies doet. Waar komt het vandaan, hoe loop je een besmetting op en wat moet je doen om het te voorkomen? We weten allemaal dat een legionella-infectie zware gevolgen kan hebben. Men spreekt over klachten die op griepklachten lijken. Bij ergere infectie kan er zelfs longontsteking ontstaan, met alle gevolgen die hierbij komen kijken. We noemen het ook vaak de veteranenziekte. Er bestaan geen vaccins tegen deze ziekte, ze is wel te bestrijden met antibiotica.
Maar vooraleer je ook maar iets aan legionella-besmetting of aan de preventie ervan gaat doen, laat je eerst een monstername uitvoeren. Hoe gaat dit precies in zijn werk, wat kom je bij een monstername te weten en hoe pak je het dan verder aan? In dit artikel lees je er meer over.
Waar zit het risico van een legionella-besmetting?
De legionella-bacterie verspreidt zich in water tussen 25 en 50°C, en meer bepaald via druppeltjes en verstuiving. De verspreiding gebeurt door de inademing van het water dat besmet is met de legionella-bacterie. In de wetgeving rond legionella maakt men een onderscheid tussen prioritaire en non-prioritaire installaties. De eerste zijn bijvoorbeeld zwembaden, sauna’s, openbare douches zoals je die hebt in jachthavens en verblijfsaccommodaties. Ook natte koeltorens en waterzuiveringsinstallaties behoren eveneens tot deze groep. De tweede groep zijn alle overige gemeenschappelijke waterinstallaties. Hierover bestaan duidelijke richtlijnen vanwege de overheid. Beide moeten regelmatige legionella-monsternames laten uitvoeren en de nodige acties ondernemen.
Maar ook als privé persoon kan het nuttig zijn om een monstername te laten uitvoeren. Legionella komt onder meer voor in leidingen met stilstaand water. Dit kan bijvoorbeeld een oude waterleiding zijn die niet meer gebruikt wordt. Of denk aan doorgezakte waterleidingen waar zich kalk in ophoopt. Hetzelfde geldt voor waterboilers. Hierin zit vaak kalk en afzetting waarin de legionella-bacterie zich nestelt en verspreidt. Het water in leidingen die in of op de buitenmuur aan de zonnekant liggen, is ook erg onderhevig aan legionella-besmetting. Het water in deze leidingen wordt snel opgewarmd zonder dat men hier aandacht aan besteedt.
Ook water dat in onze omgeving voorkomt, kan legionella-besmetting voorkomen. De zomer is een echte risico-periode als het gaat om legionella. Stilstaand water, bijvoorbeeld in vijvers, is een echte broeihaard als het warmer wordt. Ook water dat via verneveling en sproeien in de lucht terechtkomt, is een grote risicofactor. Denk daarbij aan fonteinen, sproei-installaties en openbare douches.
Een monstername geeft jou de zekerheid of je water al dan niet besmet is. Je kent zeer snel de resultaten van de meting. Is er inderdaad legionella gemeten? Dan is het dringend tijd om actie te ondernemen.
Een monstername nodig? Laat het door professionelen uitvoeren
Een professioneel onderzoeksbedrijf gaat een meting op legionella doen en je krijgt gedetailleerde rapporten. De monsters worden onder RVA-accreditatie genomen. Op die manier ben je altijd zeker dat je in orde bent met de wetgeving. De monsters worden in een erkend laboratorium geanalyseerd. Eens je weet waar de oorzaak zit van de legionella-besmetting, kun je er ook wat gaan aan doen. Je krijgt van het onderzoeksbureau het nodige advies en daarnaast ook een plan van aanpak. Zij begeleiden je doorheen het hele proces. Pas wanneer je hun advies nauwkeurig opvolgt, ben je voor 100% zeker dat je juist gehandeld hebt.
Legionella risicoanalyse en beheersplan
Ook bij de aanpak van legionella geldt het spreekwoord ‘Beter voorkomen dan genezen’. Ook al heb je niet onmiddellijk te maken met symptomen van legionella-besmetting, toch is het vaak nuttig om je hele watersysteem eens grondig door te lichten. Een professioneel onderzoeksbedrijf brengt je waterinstallatie in kaart en rapporteert hoeverre jouw installatie risico loopt op legionella-besmetting. Deze analyse mag alleen uitgevoerd worden door een bedrijf dat BRL 6010-gecertificeerd is.
Daarna komt het legionella-beheersplan. Hierin worden de maatregelen bepaald die zullen worden genomen ter preventie van legionellabesmetting. Eén ervan is bijvoorbeeld het doorspoelen van kranen die niet vaak gebruikt worden, en dit op zeer regelmatige tijdstippen. Er wordt een logboek aangelegd waarin telkens wordt bevestigd dat de maatregelen zijn genomen op het tijdstip dat vooraf bepaald was. Op die manier beperk je het risico op besmetting met legionella.
Wat kun je als particulier doen om zoveel mogelijk legionella te voorkomen?
De belangrijkste manier om legionella thuis te voorkomen is: stilstaand water voorkomen en regelmatig je leidingen doorspoelen. We zetten de risicopunten hier nog even onze tips op een rijtje:
- Laat geen water staan in emmers, kinderzwembadjes, drinkbakken voor de dieren
- Zorg ervoor dat je visvijver voldoende vers water krijgt. Een zuurstofpomp doet wonderen.
- Je zwembad thuis: onderhoud het zoals het hoort. Voldoende chloor in het water en regelmatig het water rondpompen voorkomt legionella-besmetting. Ook de pH-waarde moet precies op peil gehouden worden. En regelmatig schoonmaken van je zwembad is ook een noodzakelijk iets in het voorkomen van legionella.
- Buitendouches staan tijdens de zomer vaak in de warmte. Spoel ze regelmatig door.
- Laat tuinslangen niet in de zon liggen na het gebruik. Maak ze leeg en berg ze op een koele plek op.
- Tuinsproeiers spoel je regelmatig goed door met heet water.
- Fonteinen maak je regelmatig leeg en spoel je ook goed door.
- Een bubbelbad en een jacuzzi geef je extra aandacht. Ze verspreiden water in de vorm van nevel. Dit is een groot risicopunt voor legionella.
- Na een langdurige vakantie spoel je je leidingen goed door. Douchekoppen krijgen hierbij extra aandacht. Zij zijn echte broeihaarden van legionella-bacteriën.
Laat je begeleiden door professionals
Je kunt proberen om zelf zo veel mogelijk een besmetting met legionella-bacterie te voorkomen. Toch is het altijd aangeraden om je te laten adviseren en begeleiden door een professioneel studiebureau. Je wil enerzijds het risico niet lopen om toch met een besmetting te maken te krijgen. Anderzijds wil je als onderneming volledig wettelijk in orde zijn. Veiligheid en gezondheid staan voorop. Dit geldt ook wat betreft legionella. Een monstername is een kleine investering, maar kan grote gevolgen voorkomen.
